Het christendom is gebaseerd op het leven van Jezus van Nazareth (Christus). Het christendom is een monotheïstische religie.
Onder christenen bestaan verschillende opvattingen over gezondheid en ziekte, leven en dood, die nauw samenhangen met het godsbeeld dat men heeft. Sommige christenen geloven dat ziekte een straf is van God voor begane zonden. Ziekte geldt in deze beleving als een soort boete, gezondheid als een beloning. Anderen geloven in een milde God die de mensen niet wil straffen, maar juist wil helpen. Zij beschouwen gezondheid als een zegen waarvoor zij God danken en ziekte als een beproeving waar ze door Gods kracht doorheen kunnen komen.

Voor christenen geldt de dood als een mysterie. Men vindt inspiratie in het leven van Jezus, die op aarde is gekomen en de dood heeft overwonnen. Christenen geloven dat het leven sterker is dan de dood, in het eeuwig leven na de dood. Sommigen verwachten een hemels leven of zelfs een weerzien met hun overleden partner of familie. Anderen stellen er hun hoop op dat ‘het goed zal zijn’.
Het godsbeeld dat men heeft bepaalt sterk de beleving van afscheid nemen en sterven. Voor alle mensen gelden uiteraard verschillende persoonlijke omstandigheden. Christenen binnen de strenge traditie waarin zonde- en schuldbesef sterk aanwezig zijn zien de dood vaker met angst tegemoet, omdat zij geloven dat zij zich na de dood tegenover God moeten verantwoorden. Christenen die zich plaatsen binnen een minder strenge traditie zullen wellicht eerder rust en vrede vinden in het aangezicht van de dood, omdat zij geloven in een milde vergevende God.

De twee belangrijkste stromingen in de christelijke kerk zijn de katholieken en de protestanten. Het duidelijke verschil dat er vroeger tussen deze twee richtingen was, is vervaagd. Verschillende vertegenwoordigers van beide kerken streven naar oecumene, het zoveel mogelijk samenwerken op allerlei gebied van de katholieken en protestanten. Anderen benadrukken de eigen identiteit.

De laatste jaren is de diversiteit binnen de christelijke kerken sterk gegroeid. Veel migranten brachten hun eigen kerk en geloofsbeleving mee naar Rotterdam (bijvoorbeeld de Caribische Nederlanders, Surinaamse Creolen, Kaapverdianen, Chinezen).

Katholieke stervensbegeleiding

Rituelen in de katholieke kerk staan altijd in verband met het leven van Jezus van Nazareth en herinneren de gelovigen eraan dat ze moeten omzien naar mensen, zeker naar hen die het moeilijk hebben of ziek zijn.

Katholieken ontvangen in hun laatste levensfase het sacrament van de zieken in het bijzijn van familie en bekenden dat hen moet helpen zich klaar te maken voor de ontmoeting met God. Dit ritueel wordt ook wel ‘bedienen’ genoemd. Voor katholieken is de dood niet het einde. Ze vieren het sacrament der zieken om zo mogelijk genezing te krijgen, maar vooral om de band met Jezus over de grens van de dood heen te bevestigen.
Het sacrament der zieken heeft een aantal vaste elementen: de biecht of bezinning, de zalving, waarbij de pastor met gewijde olie bij de stervende op voorhoofd en beide handen een kruisteken maakt, de zegen met handoplegging en de eucharistieviering, waarbij de heilige communie wordt uitgedeeld. Met het sacrament der zieken ontvangt de stervende de absolutie, de vergeving van zonden.

De modernisering heeft ook doorgewerkt in het ritueel van het sacrament der zieken. Was dit ritueel vroeger een aangelegenheid tussen priester en stervende, tegenwoordig betrekt men steeds meer de directe familie, maar ook vrienden en bekenden erbij. Niet alleen de pastor legt de hand op bij de stervende, ook een of meer van de aanwezigen. Ook wordt het ritueel meer persoonlijk: naast de officiële gebeden uit de bijbel, spreekt de priester of pastor ook teksten uit, specifiek afgestemd op de zieke. Hij verwijst naar wat de persoon heeft gedaan. Soms is het een goed moment om zaken uit het verleden uit te praten of om vergeving te vragen voor wat fout is gegaan. Dit sacrament is bij uitstek een gelegenheid voor verzoening. Het helpt de naasten het komende verlies te verwerken.

Bij het sacrament der zieken brandt een kaars als teken van de opstanding van Jezus en is er een kruisbeeld als teken van verbondenheid met Jezus. Deze beide symbolen zijn ook weer te zien bij het rouwbezoek, wanneer familie en vrienden afscheid komen nemen van de gestorvene, en tijdens de uitvaartmis.

In een parochie of een verzorgingshuis organiseert de katholieke kerk ook regelmatig een gemeenschappelijke ziekenzalving. Deelname daaraan kan voor gelovigen heel geruststellend zijn en het komt voor dat mensen dat meerdere malen meemaken. Door het priestertekort worden tegenwoordig ook pastoraal werkers ingezet bij het begeleiden van stervenden. Zij mogen het sacrament der zieken echter niet uitvoeren.

Katholieke uitvaart

De katholieke traditie schrijft voor dat een overledene begraven wordt, maar meer en meer wordt ook door katholieken gekozen voor crematie. Op de avond voorafgaand aan de begrafenis houden de nabestaanden een sobere mis ter nagedachtenis van de overledenen. Vaak wordt op diezelfde dag gelegenheid gegeven persoonlijk afscheid van de overledene te nemen in het mortuarium of bij de familie thuis.

De uitvaart zelf kent een meer uitgebreide eucharistieviering, van oorsprong de requiemmis met veel zang.
In de uitvaartdienst zijn er rituelen met kaarsen, wierook en wijwater. Tegenwoordig omringt men de kist vaak ook met persoonlijke dingen als tekeningen van kleinkinderen. Ook de band met mensen die eerder zijn overleden kan benadrukt worden.

De directe nabestaanden vergezellen de kist naar de kerk waar andere belangstellenden zich al hebben verzameld. De priester wacht de kist aan de ingang op om die met wijwater te besprenkelen. Daarna wordt de kist met het voeteneinde naar voren opgesteld voor het altaar tussen brandende kaarsen.
Na de kerkdienst met gebeden voor de zielerust van de overledene, volgt op het kerkhof nog een korte plechtigheid, die meestal volgens strakke regels verloopt. De priester bewierookt de kist en het graf en spreekt een liturgische tekst. Hij maakt met een kruisbeeld een kruis boven de kist, waarna hij het ‘Onze Vader’ bidt. Tot slot strooit hij aarde over de kist met de woorden ‘Gij bent van stof en tot stof zult gij wederkeren’.
Katholieken worden volgens traditie begraven in gewijde grond, soms op een aparte katholieke begraafplaats, vaker op een apart deel van een algemene begraafplaats.

Tegenwoordig proberen katholieke kerk en familie om de afscheidsdienst naar eigen voorkeur op te zetten. Zorgvuldig kiest men gebeden en gezangen die men het best vindt passen. Ook de plaats van de afscheidsdienst kan variëren: bij iemand thuis, in de kerk, in het crematorium, of in de huiskamer van de instelling waar iemand verbleef.
Er kan ook gekozen worden voor een woord- en communiedienst geleid door een pastoraal werker, in plaats van een eucharistieviering geleid door een priester.
Bij de uitvaart mag verdriet getoond worden en er zijn woorden van vrede en berusting.

Katholieke herdenking

Binnen de eigen parochie wordt de overledene herdacht, in de periode direct na het overlijden, maar ook gedurende een langere periode, als de familie te kennen geeft daaraan behoefte te hebben. Het is gebruik om tijdens de uitvaartmis bij de collecte een bijdrage te vragen van de kerkgangers om daarmee missen te laten opdragen ter herinnering van de gestorvene. Vooral in het Zuiden van het land is het gebruik om op de datum van het overlijden jaarlijks een mis te laten opdragen.

Jaarlijks worden de doden herdacht op Allerzielen, op 2 november. Op deze dag bezoeken de nabestaanden het graf of de graven van familieleden. Ze maken het graf schoon en zetten verse bloemen neer.

Protestante stervensbegeleiding

De protestanten kennen geen specifieke rituele gebruiken rond het sterven, zoals de katholieken kennen in het sacrament der zieken. Wel zijn daar het gebed, de bijbellezing, en de zegen, mogelijkheden die elke protestant kent. Waar bij de katholieken van oudsher de aanwezigheid van de priester bij de stervensrituelen wordt benadrukt, is het bij protestanten niet per se noodzakelijk dat de predikant aanwezig is. Voor protestanten is het belangrijk dat men omziet naar elkaar. Rond het sterfbed kan de predikant geestelijke steun bieden, maar ook familie, vrienden en kerkgenoten hebben hier een taak.

Protestante uitvaart

In protestantse kringen is begraven gebruikelijker dan crematie. Zeker behoudende protestanten menen dat crematie in strijd is met de overtuiging dat de overledene op ‘de jongste dag’ (de dag des oordeels) lichamelijk zal opstaan uit de dood.

De protestantse kerken kennen geen vast omschreven uitvaartdienst. Van oudsher worden de protestantse kerken i.t.t. de katholieke kerk gekenmerkt door een hoge mate van soberheid die ook tot uitdrukking komt bij de uitvaartgebruiken.
In de protestantse kerken staat de inhoud van het geloof centraal. Dat betekent dat in de kerkdiensten veel aandacht is voor het gesproken woord. Bijbelteksten worden gelezen, er wordt gebeden. De kerk is vaak (i.t.t. de pracht van veel katholieke kerken – ter ere van God) sober ingericht.

De soberheid is ook terug te zien bij het rouwbezoek. De kist is vaak eenvoudig, zonder versiering. Bloemen waren lang niet gebruikelijk. Men gedraagt zich ingehouden.
Daar is inmiddels wel verandering in gekomen. Steeds vaker worden vanuit hernieuwde inzichten ten aanzien van liturgie en rituelen symbolen als kaarsen en bloemen gebruikt.

Tot de jaren ’70 was het niet gebruikelijk dat protestanten werden begraven vanuit de kerk. Sinds die tijd is het voor protestanten mogelijk een uitvaartdienst te laten houden en de gestorvene vervolgens naar de begraafplaats te brengen. Maar nog steeds kiest men vaak voor een rouwdienst in de aula van een begraafplaats.

In de auladienst of uitvaartdienst staat het ‘woord’ centraal. Dat krijgt ritueel vorm in het uitspreken van gebeden, zingen van liederen en psalmen, lezen van teksten en de zegen.
Daarbij kan, al naar gelang de gebruiken binnen de verschillende protestantse kerken, meer en minder persoonlijke aandacht worden besteed aan de overledene en diens leven. Het voorbijgegane leven van de overledene wordt in het licht van God geplaatst met alle vreugde en verdriet die er in dat leven waren. Daar kunnen de nabestaanden troost uit putten. Het belangrijkste uitzicht is het geloof dat Jezus is opgestaan en God de overledene niet uit zijn hand laat vallen.
Protestanten laten zich meestal begraven op de algemene begraafplaats in de buurt. In de regio Rijnmond zijn in verschillende gemeenten eigen begraafplaatsen van de Nederlands hervormde kerk.

Op de begraafplaats vormen de aanwezigen een kring rondom het graf. Volgens de traditie wordt de geloofsbelijdenis uitgesproken. De predikant kan een bijbeltekst uitspreken. Hij bidt het ‘Onze Vader’ en spreekt de zegen uit.

Protestantse herdenking

Op de eerste zondag na het overlijden gedenkt de gemeente het medegemeentelid in een moment tijdens de kerkdienst.
Eénmaal per jaar worden in een dienst de namen van alle overledenen genoemd.